Nowe rozporządzenie określa zwolnienia z kas fiskalnych obowiązujące od początku 2017 roku. Wprowadza specjalne zwolnienie dla jednostek samorządu terytorialnego oraz dla usług medycznych, prawniczych i doradczych świadczonych na odległość.
Zwolnienie przedmiotowe
Tak jak w poprzednim rozporządzeniu, również obecnie wykaz czynności korzystających ze zwolnienia został określony w załączniku do rozporządzenia. Wykaz ten pozostawiono praktycznie bez zmian. Wprowadzono tylko w poz. 51 nowe zwolnienia dla usług świadczonych osobiście przez osoby niewidome:
• posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• które prowadzą samodzielnie działalność gospodarczą lub zatrudniają wyłącznie jednego pracownika niewidomego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.
Ponadto wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi będą korzystały ze zwolnienia, jeżeli:
• świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub
• świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Ten drugi warunek jest nowością dla tego rodzaju usług. Nie oznacza to jednak, że muszą być spełnione oba warunki. Wystarczy że usługa będzie dokumentowana fakturą, jak do tej pory. Gdy podatnik nie będzie dokumentował obrotu fakturą, musi spełnić warunek dotyczący sposobu zapłaty, aby korzystać ze zwolnienia.
Zwolnienie podmiotowe
Zasady korzystania ze zwolnienia podmiotowego pozostały bez zmian. Nadal zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym podatnik przekroczył limit obrotu realizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zmieniły się natomiast terminy rozpoczęcia ewidencjonowania, gdy podatnik wykona którąś z czynności wymienionych w § 4 rozporządzenia. W takim przypadku, niezależnie od rodzaju wykonanej czynności, zwolnienie straci moc z chwilą jej wykonania (§ 5 ust. 7 rozporządzenia). Przed zmianą, w przypadku większości usług, podatnik miał dwa miesiące na wprowadzenie kasy.
Zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe
Zasady korzystania ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego również pozostały bez zmian. W nowym rozporządzeniu w § 3 ust. 1 pkt 5 przewidziano także specjalne zwolnienie dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie czynności wykonywanych przez ich jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej ustawa o centralizacji VAT). Wprowadzenie tego zwolnienia jest efektem centralizacji rozliczeń VAT w samorządzie. Jednostka organizacyjna i jednostka samorządu (JST) to jeden podatnik. W przypadku braku takiego zwolnienia limit zwolnienia podmiotowego dla zwolnień z kas musiałby być liczony dla całego obrotu jednostki samorządu.
Wyłączenia stosowania zwolnień
W nowym rozporządzeniu, tak jak w poprzednim, określono w § 4 wykaz czynności, w przypadku których podatnik nie może korzystać z żadnego zwolnienia.
Przypadki, gdy podatnik nie może korzystać ze zwolnienia
Dostawy:
1) gazu płynnego,
2) części do silników (PKWiU 28.11.4),
3) silników spalinowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych do napędu pojazdów (PKWiU 29.10.1),
4) nadwozi do pojazdów silnikowych (PKWiU 29.20.1),
5) przyczep i naczep; kontenerów (PKWiU 29.20.2),
6) części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego (PKWiU 29.20.30.0),
7) części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 29.32.30.0),
8) silników spalinowych tłokowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych w motocyklach (PKWiU 30.91.3),
9) sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten (PKWiU ex 26 i ex 27.90),
10) sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),
11) wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
12) zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych,
13) wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU,
14) wyrobów tytoniowych (PKWiU 12.00), napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU, z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
15) perfum i wód toaletowych (PKWiU 20.42.11.0), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów.
Zakres wyłączeń w porównaniu z rozporządzeniem obowiązujący do końca 2016 r. jest taki sam.
2.
Świadczenie usług:
1) przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyłączeniem przewozów wymienionych w poz. 15 i 16 załącznika do rozporządzenia,
2) przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami,
3) naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania),
4) w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
5) w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów,
6) w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, z wyjątkiem usług określonych w poz. 51 załącznika do rozporządzenia, tj. świadczonych przez osoby niewidome,
7) prawniczych, z wyłączeniem usług określonych w poz. 28 załącznika do rozporządzenia, tj. notarialnych,
8) doradztwa podatkowego,
9) związanych z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie:
– świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz
– usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering),
10) fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych.
Tak jak w 2016 r., również obecnie prawa do zwolnienia nie straci podatnik, który dokonuje dostaw towarów wymienionych w pkt 2–15 i usług wymienionych w pkt 1–10 na rzecz swoich pracowników.
Natomiast usługi wymienione w pkt 6–8:
• w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów,
• prawnicze,
• doradztwa podatkowego,
będą mogły korzystać ze zwolnienia, gdy będą świadczone na odległość, na warunkach określonych w poz. 39 załącznika do rozporządzenia. Zwolnienie będzie zatem miało zastosowanie, gdy:
• świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem),
• z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie będzie wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Ustawodawca nie zdefiniował, co należy rozumieć przez usługi świadczone na odległość. W praktyce przyjmuje się, że są to usługi świadczone drogą elektroniczną, telefonicznie, bez jednoczesnej obecności stron w tym samym miejscu. Zapewne kontakt osobisty z klientem lub pacjentem wyklucza korzystanie z tego zwolnienia.
Tak jak poprzednio, również nowe rozporządzenie przewiduje dwa wyjątki od zasady, że usługi związane z wyżywieniem muszą być ewidencjonowane na kasie rejestrującej. Obowiązek ten nie dotyczy usług związanych z wyżywieniem świadczonych na pokładach samolotów lub w stołówkach prowadzonych przez placówki oświatowe, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu.
Terminy wprowadzenia kas rejestrujących
W przypadku podatników, którzy:
1) nie przestali spełniać warunków do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed 1 stycznia 2017 r. oraz
2) nie zostali zwolnieni z obowiązku ewidencjonowania na podstawie nowego rozporządzenia
– zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania traci moc 1 marca 2017 r.
W praktyce ten przepis nie będzie raczej stosowany, gdyż zakres zwolnień w porównaniu z poprzednim rozporządzeniem został rozszerzony, a nie ograniczony.
Podatnicy, którzy przestali spełniać warunki do zwolnienia, jeszcze w 2017 r. muszą wprowadzić kasy w terminach przewidzianych w rozporządzeniu z 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2016 r. poz. 1215).
Podatnicy, którzy będą chcieli skorzystać z nowych zwolnień, a ewidencjonowali obrót na kasie rejestrującej, muszą zwrócić ulgę na zakup kasy, gdy od rozpoczęcia ewidencjonowania nie minęły trzy lata.
Podstawa prawna:
• § 1–9 rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących – Dziennik Ustaw z 28 grudnia 2016 roku, poz. 2177.
